Ngay cả một hòn đảo cách xa đất liền, vốn trước nay yên bình như Phú Quốc cũng xảy ra nạn truy sát kinh người. Từ người dân bình thường đến các chuyên gia xã hội học, tâm lý học, các nhà giáo dục, có lẽ ai cũng phải tự hỏi: chuyện gì đang xảy ra? Đâu là nguyên nhân sâu xa của những vụ án kinh hoàng này? Và đâu là giải pháp nhằm ngăn chặn, hạn chế những vụ án đau lòng tương tự trong tương lai?
Trong vụ án làm chết 4 người và bị thương 3 người ở Gia Lai, nghi can Vũ Văn Đản - được cho là có dấu hiệu bệnh tâm thần - khai với điều tra viên: “Trước lúc gây án tôi có uống rượu. Giờ chém mấy người tôi cũng không nhớ rõ nhưng thấy ân hận”. Theo báo Tuổi Trẻ, khi điều tra viên truy hỏi vì sao lại chém vợ mình, Đản nói là do bực tức vì sai vợ đi mượn tiền hàng xóm để chữa bệnh nhưng vợ không chịu đi. Hai người nảy sinh cãi vã. Đản đã đuổi chém vợ con; khi thấy bà Liên qua can ngăn thì Đản vung dao chém luôn. Được hỏi vì sao lại chém cả anh em lẫn người ngoài, Đản nói là có người chửi mình, còn lý do chém Thơm, cháu Vân và cả anh em ruột mình là do bực tức vì trước đó có nợ nần tiền bạc.
Trong vụ án ở Yên Bái, bị can Đặng Văn Hùng cũng như Nguyễn Thị Hán (người bị Hùng cưỡng ép phải đi trốn cùng với Hùng và đã được trả tự do sau khi bị bắt chung cùng với Hùng) đều là người không biết chữ hoặc biết nhưng đã quên. Chính vì thế khi bị bắt phải ký vào biên bản, cả hai không thể ký tên mình mà lăn tay điểm chỉ lên những biên bản bắt giữ cũng như biên bản ghi lời khai ban đầu. Cơ quan điều tra đã làm rõ bị can này sát hại cả bốn người trong gia đình nạn nhân chỉ do nguyên nhân tranh chấp về đất nương. 
Còn trong vụ án giết 4 người ở huyện miền núi Tương Dương, tỉnh Nghệ An cũng như vụ án giết gần trọn một gia đình ở Bình Phước, nguyên nhân ban đầu lại là chuyện tình ái: hoặc yêu vụng trộm và tức giận ra tay giết hại cả nhà khi bị mắng như Vi Văn Mằn (Hai) ở Nghệ An vốn trước đó là một thanh niên 20 tuổi hiền lành, ít nói, chăm chỉ làm ăn, không mâu thuẫn với ai, không nghiện ngập, không tiền án tiền sự; hoặc bị từ chối tình cảm và nảy sinh thù hận, tổ chức giết hại tàn bạo gần toàn bộ gia đình người yêu cũ như Nguyễn Hải Dương trong vụ án ở Bình Phước. 
Có thể thấy trong các vụ án nghiêm trọng nói trên, phần lớn nghi phạm đều còn trẻ, trong độ tuổi 20, trừ Vũ Văn Đản trong vụ án ở Gia Lai đã 40 tuổi. Mỗi vụ án tất nhiên có những động cơ và nguyên nhân cụ thể khác nhau. Ngoài nguyên nhân tình ái, có nguyên nhân tranh chấp đất làm rẫy; bực tức vì túng bấn, không mượn được tiền chữa bệnh. Đặng Văn Hùng, 26 tuổi, còn không biết chữ. Khi xuống tay tàn độc, họ đã để cho sự tức giận hoặc thù hận xâm chiếm bản thân mình, không còn làm chủ được mình, dù biết hậu quả có thể sẽ là sự kết thúc đối với cuộc sống của chính họ. Ngoài cái xung lực bột phát không kìm giữ được hoặc vì lý do tâm thần, tại sao biết hậu quả nghiêm trọng sẽ đến với mình mà họ vẫn ra tay? Đó chính là câu hỏi mà những nhà nghiên cứu xã hội cần tìm hiểu, nghiên cứu. Phải chăng vì họ đã lạc mất phương hướng cho cuộc đời họ trong xã hội? Vì sao có sự mất phương hướng này? Vì sao gia đình đã không đóng được vai trò gì trong việc mang lại phương hướng cho cuộc đời họ, ngăn chặn tội ác ngay khi nó chỉ mới manh nha? Ngoài những nghi phạm không được học hành như Đặng Văn Hùng, vì sao nhà trường cũng đã không thể giúp họ xác định được phương hướng cuộc đời trong xã hội? Rất nhiều câu hỏi được đặt ra từ các vụ thảm sát này, mà cả xã hội cần phải cất công đi tìm câu trả lời để từ đó có được những giải pháp căn cơ, lâu dài, ngăn chặn từ gốc những thảm kịch tương lai có thể xảy ra. 
Ngành công an chỉ có thể điều tra, phá án, giải quyết sự việc sau khi tội ác xảy ra và phần nào đó phát hiện, ngăn chặn tội ác trước khi nó xảy đến. Nhưng về giải pháp căn cơ, lâu dài, phải nhìn sâu vào sự vận hành của xã hội và các thiết chế nền tảng của xã hội là gia đình và nhà trường. Có gì không ổn trong sự vận hành của xã hội và các thiết chế nền tảng ấy? Muốn xã hội yên bình, muốn không phải lo ngay ngáy ngay trong gia đình hay khi ra đường, cần soát xét lại trước khi quá muộn.

Đoàn Khắc Xuyên/Duyên dáng Việt Nam